Emotie is als een dynamische kracht in de zakelijke communicatie. Maar als we niet oppassen, werkt het als een ongecontroleerde boemerang. Er zijn heel wat manieren om vernietigend en verkeerd met de emoties van anderen om te gaan. Wie heeft er niet de voorbeelden van? Misschien kun je wel uit eigen ervaring putten. Slechte eigen ervaringen zijn trouwens nog geen garantie dat jij recht doet aan de emoties van anderen. Maar het helpt op z’n minst beter te begrijpen wat het met mensen doet.
Emotie in de zakenwereld
In de zakenwereld is er geen plaats voor emotie. Althans, zo lijkt het nog net even te vaak. De gewenste antwoorden geven over hoe jij denkt over communicatie en emotie is één ding. Maar dit in de praktijk bewijzen én doen is nog iets anders. In de zakelijke omgeving lijkt hard op de inhoud dé manier om overeind te blijven. Gevoelens horen daar kennelijk niet bij. En als ze er al zijn… moet jij je hier vooral niet door laten leiden natuurlijk. Je tegenstander ziet dit als zwakte en zal z’n slag slaan. Zaken doen is niet voor ‘watjes’ die hun emoties niet onder controle hebben.
Daarbij hoort het zelf bedachte en krampachtig omarmde adagium: privé en zakelijk moet je scheiden. Want emoties horen thuis en zijn privé. In zaken zijn ze ‘not done’ en werken negatief. Ze beïnvloeden resultaten negatief en op een manier die we niet willen en/of gewend zijn.
Maar het ‘nieuwe’ HR denken heeft inmiddels stevig voet aan de grond gekregen in steeds meer bedrijven. De mens is geen programmatuur. De mens in organisaties is er met z’n hele zijn. Met alles wat er in zijn leven speelt. Het mooie en het lelijke. Het voorspoedige en de tegenslag. Het verdrietige en de blijdschap. Het stoere, maar ook het kwetsbare. Als mensen hardop blijven roepen dat zij werk en privé strikt gescheiden houden, let dan goed op. Vroeg of laat valt dit hardnekkig omhoog gehouden ‘bordje’ in scherven.
De kracht van emotie
Gelukkig beginnen we steeds meer te beseffen dat we mogen zijn wie we zijn. Ook op het werk. Juist op het werk! De maskers mogen af. Medewerkers komen het beste tot hun recht als ze zich vrij en veilig voelen. Vrij om te zijn wie ze zijn. Je anders voor doen – om je te plooien naar de geschreven en ongeschreven regels van slechte (leidinggevende) rolmodellen en bedrijfsreglementen – is letterlijk ziekmakend.
De waardering voor emoties groeit. Het maakt mensen compleet. Kwetsbaarheid lijkt het nieuwe macho te worden. Als emotie en ratio in balans zijn voegt het waarde toe. Emoties hebben invloed op ons werk. We moeten af van het idee dat emoties storend zijn en een teken van zwakte zijn. In tegendeel: emoties zijn juist krachtige dynamische processen die een plaats moeten krijgen in onze communicatie en omgang met elkaar.
Het begrijpen van de dynamiek van emoties
Als we accepteren dat emoties thuishoren op de werkvloer is er huiswerk te doen. Want hoe leren we dan om te gaan met deze geestelijke dimensie? En hoe geven we die een plaats in onze communicatie?
De volgende 8 principes zijn belangrijk in het proces van herkennen, begrijpen en het omgaan met elkaar op de werkvloer en emoties in zakelijke communicatie.
1. Emotionele behoeften kun je niet uitsluiten.
Emoties uiten zich hoe dan ook. In een omgeving waarin dit niet is gewenst ontstaat geestelijke kramp. In die situaties is de emotionele uiting onvoorspelbaar en lijkt dan meer op een ongecontroleerde uitbarsting. Sluimerende emoties zijn als ondergrondse veenbranden. Je ziet ze niet… tot het te laat is en er geen houden meer aan is. Geef ruimte aan emoties en zorg dat het veilig kan.
2. Woede is een reactie van een bepaalde behoefte.
Onderken dit. Ga op zoek naar de herkomst. Woede zo snel mogelijk de kop indrukken, door er eigen woede en boosheid tegenover te stellen, is destructief. Het loopt dan al snel uit de hand. Ga liever op zoek naar de oorzaak en reden. Daar liggen de handvaten om de woede te beteugelen.
3. Gevoelens en behoeften zijn reëel
Het is heel normaal dat mensen emoties en gevoelens kennen. Ga daar op een natuurlijke en vanzelfsprekende wijze mee om. Erken dat jij dit ook bij je zelf ervaart en spreek dat uit. We zijn mensen, geen dingen.
4. Emoties zijn uitlaatkleppen voor ’te veel’.
Het niet kunnen uiten van emoties creëert blokkades en isolatie. De gevolgen hebben hetzelfde effect als het aansteken van een lont; vroeg of laat is er de explosie. Alleen de emotie proberen te smoren zonder oog te hebben voor de onderliggende oorzaak, is de brand proberen te blussen met benzine. Je maakt het alleen maar erger. Ga op zoek naar de druppel die de emmer deed overlopen. Erken die en doe er iets aan!
5. Geen gezichtsverlies.
Het uiten van emoties levert geen gezichtsverlies op. Het maakt de mens tot mens. Spreek je waardering uit dat emoties geen geheim zijn en bespreekbaar zijn.
6. Herken signalen van dieper liggende emotie.
Directe (felle) reacties op problemen duiden meestal op een relatie met het probleem. De felheid ervan is vaak bedoeld de dieper liggende emotie te verhullen of is juist een schreeuw om hulp. Wees niet doof en blind.
7. Behoeften van de andere kennen.
Om problemen te kunnen oplossen is het nodig de diepere gevoelens en behoeften van de ander echt te kennen. Dat kost tijd. Neem die. Stel vragen en luister. Luister om echt te begrijpen. De ander zal het als weldaad ervaren en zich meer en meer voor je openen.
8. Positieve en negatieve emoties uiten.
Voor beide ‘emotiesoorten’ geldt dat ze een uit klep nodig hebben. Emoties horen bij de mens, zowel privé als op het werk. Emoties hebben invloed. Door ze te leren begrijpen en te accepteren krijgen positieve en negatieve emoties een plaats en dragen bij aan een effectieve communicatie op het werk die recht doet aan omstandigheden en mensen.
“Maak van emoties geen verborgen krachten. Geef ze een plaats op de werkvloer.”
