De automatische piloot was sowieso niet zo’n best leiderschapsprincipe. Maar in deze snel veranderende wereld inmiddels een hopeloos doodlopende route. Leidinggeven op afstand. Leidinggeven aan zelfsturende teams. Recht doen aan de door jouw werknemers zo gewenste autonomie en vrijheid. Dienend en coachend leiderschap.
Als je nog erg vast zit aan de oude vertrouwde baas- en knechtprincipes, heb je het als leider en manager niet bepaald makkelijk. Het kan niet anders of het gevoel begint je te bekruipen dat je vervreemd raakt van dat wat zo vanzelfsprekend en vertrouwd was.
Leiderschap van een andere soort
Veranderen is een vaste waarde geworden. Zeker als het gaat om leidinggeven en managen. Jezelf opnieuw uitvinden en herontdekken; wat werkt wel en wat niet. Maar leidinggeven aan anderen, begint met leidinggeven aan jezelf. Persoonlijk leiderschap gaat vooraf aan het leiden van je werknemers. Hieronder staan 15 onvoorwaardelijke leiderschapsprincipes van een andere soort.
1.Van Taylor naar tailor made
Frederick Winslow Taylor was een Amerikaanse ingenieur. Hij staat bekend om zijn theorie van de werkplaatsorganisatie. Deze theorie zou later bekend worden als de wetenschappelijke bedrijfsvoering. Hij was zo’n beetje de uitvinder van het productieproces en zag de mens als machine. Maar mensen zijn geen machines. Mensen bedienen machines en managen processen. Als leider en manager zul je maatwerk moeten leveren aan je mensen. Dat begint bij; hen te begrijpen bij wat ze nodig hebben. Situationeel leidinggeven maakt het verschil.
2.Van sturen op inhoud naar sturen op visie en resultaten.
Command and control is uit! Wie nu nog checkt of mensen bijvoorbeeld wel precies op tijd beginnen, heeft nog een lange weg te gaan. Sturen op resultaten en leerdoelen is het nieuwe sturen. Mensen hebben ruimte nodig om het beste van zichzelf aan de organisatie te geven. Werken IN de organisatie is UIT. AAN de organisatie werken en bijdragen, daar gaat het om.
3. Van adviseren naar coachen
Onderzoeken wijzen uit dat werknemers de leider als coach erg waarderen. Coachend leidinggeven zet de werknemer centraal, niet de kennis van de leider. Die ervaring en kennis is belangrijk, maar daar begint het niet. Het begint bij het begrijpen waar de werknemer staat en wat hij/zij nodig heeft. De weg van de zelfontdekking bij werknemers aanjagen en met jouw kennis en ervaring de kaders aangeven, geeft betere resultaten.
4. Van angst naar vertrouwen
Zolang er angst is, is er gebondenheid. Het is onmogelijk tot je recht te komen als organisatie, als je werknemers leven in een angstcultuur. Mensen doen wat je van ze vraagt zolang je in de buurt bent en vertonen het door jou opgeëiste gedrag. Maar zodra je weg bent schakelen ze over op de automatische piloot. In dergelijke organisaties gaat het altijd over schuld in plaats van verantwoordelijkheid. Mensen hebben het vertrouwen nodig van hun leiders om te kunnen worden wie ze zijn.
5. Van tegenstander naar voorbeeld
Als werknemers het management zien als een probleem en tegenstander, zit er iets goed mis. Je bent dan de rest van je leven aan het armpje drukken met je werknemers. Wees een rolmodel voor je werknemers. Mensen hebben voorbeelden nodig om te veranderen. Geef het goede voorbeeld en mensen zijn in staat zich zelf te spiegelen en te veranderen.
6. Van imago naar authenticiteit
Hou op met een rol te spelen. Werknemers hebben het snel door als je aan het acteren bent. Ga worden wie je bent. Mensen houden van authenticiteit. En daar mag wat aan mankeren. Dat is menselijk. Werknemers herkennen hierin hun eigen onvolkomenheden. Mooi als de leider niet perfect is en niet doet alsof dat wel zo is. Wees jezelf. Wees echt.
7. Van IK naar WIJ en van vergelijken naar verbinden
De leider met narcistische trekjes maakt meer kapot dan hem lief is. Je bent als leider niet het centrum en het doel. Maar een middel om doelen te bereiken. Je bent een schakel in de ketting. Niet de ketting zelf. Met ‘WIJ’ bereik je zoveel meer dan met ‘IK’. Niemand zit te wachten op een zelfgenoegzame leider of manager. Stap opzij en geef afgedwongen hiërarchie op, zodat er onderlinge wij- verbindingen kunnen ontstaan.
8. Van dominant naar bescheiden
Geloof in mensen en wat minder in jezelf. Om een visie in beweging te brengen kan gepaste dominantie bruikbaar zijn. Maar mensen domineren, brengt je nergens. Wees dominant in dienend leiderschap en aan de visie van de organisatie.
9. Van afwezig naar AANWEZIG
Leiders hebben niets te zoeken in het operationele proces. Mensen verfoeien leiders die voor hun voeten lopen en door hun verantwoordelijkheden banjeren. Zorg dat je operationeel de grote afwezige bent. Maar wees aanwezig als mensen jou nodig hebben om hun verantwoordelijkheden en leerdoelen te helpen realiseren.
10. Van commanderen naar communiceren
‘Nou gewoon, omdat ik het zeg’. Als kind baalden we al dat ouders hiermee meenden weg te komen. En vervolgens moet je dealen met een manager die bestaat bij de gratie van commanderen. Maar commanderen doen bazen. En bazen commanderen alleen een hond. Werk je samen met mensen dan is communiceren (vragen stellen, luisteren en begrijpen) de manier om echt iets voor elkaar te krijgen.
11. Van negatief naar positief
Als de leider het niet meer ziet zitten, wat moeten werknemers dan nog? Je bent wat je denkt. En als je niet oplet spreek je ook nog eens uit wat je denkt. Vanuit een negatieve grondhouding komt niet veel tot stand. Positief in het leven staan als leider is een keuze. Besef wat een enorme invloed leiders hebben met deze keuze. Ook al heb jezelf als leider een baaldag en goede redenen om je te laten gaan in negativiteit. Het helpt niemand. Niet wat je voelt, maar wat je uiteindelijk kiest maakt het verschil.
12. Van specialistisch naar holistisch
Iets is holistisch wanneer er naar het geheel wordt gekeken en niet naar de som van de verschillende onderdelen waaruit iets is opgebouwd. Zoals het ‘beste’ jongetje van de klas niet per definitie slaagt in het leven, zo zal het ‘slechtste’ jongetje van de klas niet per definitie eindigen als een loser. Het labelen van mensen is een vorm van onrecht. Niet alles is wat het lijkt. Het is vaak zoveel meer. Als je een hek om mensen heen zet, krijg je schapen. Kijk beter. Kijk verder en je ziet zoveel meer.
13. Van winst gedreven naar waarden gedreven
Het oogmerk van elke onderneming is winst maken. Maar of je gaat voor winstmaximalisatie of voor winstoptimalisatie maakt een wereld van verschil. Bij winstmaximalisatie is alles ondergeschikt aan dat ene doel. Desnoods geven we mensen en waarden op om maar te maximaliseren. Bij winstoptimalisatie zijn het juist de waarden en mensen die hier onvoorwaardelijk onderdeel van uit maken.
14. Van ongenaakbaar naar kwetsbaar
“Je mag zijn wie je bent om te worden wie je bent maar nog niet kunt zijn. En je mag het worden op jouw manier en in jouw tijd.” Dit gedicht is van dr. Anna Terruwe. Als we onvoldoende bevestigd worden in wie we zijn, ontstaat wat Anna Terruwe de ‘frustratieneurose’ noemde: kwellende gevoelens van angst, onzekerheid, eenzaamheid, uitmondend in vervreemding, depressie of zelfs suïcide. Ga worden wie je bent en geef medewerkers de ruimte om te worden wie ze zijn. Kwetsbaar is het nieuwe macho.
15. Van veel naar weinig managers en van weinig naar veel leiderschap
De manager gaat verdwijnen. Want mensen laten zich niet (meer) managen. Dat kunnen ze zelf. Processen moet je managen. Niet mensen. Daarom zie je een verschuiving en behoefte naar leiderschap. Te beginnen bij persoonlijk leiderschap. Persoonlijk leidinggeven aan jezelf en hier verantwoordelijkheid voor nemen. Zodra je dat begrijpt kun je leidinggeven aan anderen. Want als jij jezelf begrijpt, begrijp je ook die ander. Want laten we eerlijk zijn: als jij geen leiding kunt geven aan jezelf, hoe kun je dan leidinggeven aan anderen?
