In de week van de werkstress ontkomen we niet aan verontrustende berichten. TNO en CBS publiceren hun cijfers en gegevens aan wie het maar wil horen. Bijvoorbeeld dat 37% van alle verzuimgevallen lijken veroorzaakt te worden door werkstress en werkdruk. Althans, volgens de zieke werknemers zelf. Ook het aantal burnout klachten blijft stijgen en ligt dit jaar alweer op ongeveer 1.3 miljoen. Ook de kosten van werkstress en werkdruk stijgt maar liefst naar zo’n 1,3 miljard. Organisator van de landelijke week van de werkstress 2020 – OVAL – vraagt nadrukkelijk aandacht voor deze alarmerende cijfers.
Werkstress
Natuurlijk zijn er verbanden en relaties te trekken met Covid-19 en de impact die dit heeft op mensenlevens. Zowel privé als op het werk. Juist nu deze twee meer dan ooit door elkaar lijken te lopen. Klassiek zien we ook, dat al weer heel snel de bal bij het werk en de werkgever komt te liggen. Maar heel eerlijk, deze traditionele insteek levert ons tot nu toe nog steeds niet het gewenste resultaat.
Zonder twijfel zijn er nog steeds ongezonde werkomgevingen die stress en werkdruk veroorzaken. Maar we kunnen ook niet wegkijken dat in steeds meer organisaties en bedrijven echt wel het besef is doorgedrongen hier aandacht, tijd en geld aan te besteden. En dat doen ze dan ook! Als landelijk opererende arbodienst en organisatieadvies kantoor merken we dit dagelijks. Gezondheid en vitaliteit staan echt wel op de agenda bij het management. Maar dat de effecten in cijfers nog teleurstellen is ook een feit. De vraag is dan: als we maar blijven sturen en pushen in de richting van de veronderstellende klassieke veroorzakers van werkstress en werkdruk (lees werk en de werkgever) we misschien toch voor een deel de plank flink mis slaan.
Weerbaarheid is het nieuwe balans
De weerbaarheid van mensen (jong en oud) lijkt onder druk te staan. Psychologen en psychiaters draaien overuren. Ze verbazen zich niet zelden over de ‘ieniemienie’ levensproblemen die geagendeerd worden in hun praktijk. ‘Klein leed’ in perspectief gezien dan ten opzichte van alle wereldproblemen. Want voor de persoon in kwestie zijn dit levensvraagstukken waar ze letterlijk op stuk lopen. En vervolgens niet meer mee verder kunnen. In sommige gevallen zelfs niet meer mee verder willen. Zijn we zo kwetsbaar geworden? Snel van ons stuk? Kennelijk!
We zijn er sowieso achter gekomen (voor wie dit nog dacht) dat de wereld niet maakbaar is. Maar ook niet v.w.b. onze persoonlijke omstandigheden. We zijn een beetje de macht over het stuur kwijt. Alles verliep redelijk voorspelbaar. Het meeste beantwoorde aan onze verwachtingen. We leven in een behoorlijk comfortabel land. De meeste van ons hebben strikt genomen niet veel te klagen. Op de wereldranglijstjes scoren we hoog. Vooral ook in geluk. Maar vervolgens zijn we het stiekem toch niet. We vallen al snel stil als we weer de confrontatie aan moeten met onze directe harde werkelijkheid. Onze weerbaarheid staat niet alleen onder druk… we zijn ook niet zo veerkrachtig als we misschien dachten dat we zijn. We liggen al snel op onze rug. Terugveren gaat ons, lijkt het, steeds minder goed af.
Daarom zou weerbaarheid en veerkracht wel eens het verschil makende route kunnen zijn naar het nieuwe balans. Balans waar we zo hartstochtelijk naar verlangen. Want dat we nu teveel balancerend en wiebelend door het leven gaan valt toch maar lastig te ontkennen.
Je bent wat je denkt
Waar werknemer en werkgever samen verbeterstappen kunnen zetten in de werkomgeving, blijft dit natuurlijk een streefwaardige en op onderdelen een noodzakelijke prioriteit. Maar kennelijk lukt het ons tot nu toe niet hiermee echt het verschil te maken. Mogelijk omdat hier de verschilmaker ook helemaal niet in zit. Maar zolang wij blijven geloven dat de bal op het bord van de ander ligt (wie of wat dan ook) blijven de cijfers niet best. In zo’n week van de werkstress, kun je er op wachten dat we, in allerlei blogs en artikelen, weer de snelle quick-fix oplossingen krijgen opgedrongen.
De in 4-5 of 7 stappen oplossingen, op weg naar de heilige graal van het als sneeuw voor de zon verdwijnen, van druk en stress. Deze ‘in grote stappen snel thuis methoden’ schetst vooral hoe wanhopig we uit deze ongewenste situatie willen wegkomen. Maar snelle oplossingen voor grote problemen bestaan niet. Zolang we vervolgens ook nog blijven denken en hopen (of misschien opeisen), dat we oplossingen buiten onszelf krijgen aangereikt, zal er waarschijnlijk niets veranderen. Er zijn geen makkelijke oplossingen en ze gaan ook niet buiten ons om. Wij zijn het centrum.
Eerst anders denken, pas dan kunnen we anders doen
We zullen op dit thema eerst anders moeten leren denken voor we anders gaan doen. Te beginnen bij onszelf. Want als we blijven doen wat we altijd al deden, krijgen we dat wat we altijd kregen. We hadden het hiervoor over cijfers. Wat opvalt is dat 44% van de werknemers vindt dat er maatregelen genomen moeten worden tegen werkstress. Maar ja… veranderingen beginnen pas waar mensen starten om eerst hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. De meest confronterende vraag aan je zelf is daarom misschien wel de volgende: ‘als dat wat ik zie mij niet aanstaat, wat ga ik dan eerst zelf anders doen? Als werkdruk en werkstress ons niet aan staan (en we hier ook nog eens ziek van worden), wat gaan jij en ik dan eerst zelf anders doen. Want dit gaat niet vanzelf weg. En wachten op die ander helpt niet, zo vertellen ons de cijfers. Want kennelijk wachten we op elkaar.
De bal ligt nu bij jou
De vraag is nu: wat ga je doen nu de bal bij jou ligt? Want als jij persoonlijk te maken hebt met ongewenste en/of ziekmakende werkstress en werkdruk, is de vraag meer dan relevant: wat ga ik morgen anders doen? Er gebeuren heel veel ongewenste dingen in deze wereld waar jij en ik geen invloed op hebben. Maar dat we per definitie invloed hebben op ons zelf valt niet te ontkennen. Als je dat ontkent is het probleem nog groter dan jezelf al dacht. Veel groter!
