In de door Corona beheerste wereld van vandaag, is de titel van dit blog een wel erg confronterende werkelijkheid. Konden we eerst nog proberen een beetje weg te kijken… vandaag niet meer. Zelfs de grootste optimist moet toegeven dat de harde waarheid niet meevalt. De titel van dit blog komt uit de mond van Jim Collins. Of liever gezegd uit zijn boek ‘Good to Great’. Centraal thema: wat maakt de ene organisatie geweldig en de andere goed of middelmatig tot slecht. In het boek komen de belangrijkste onderscheidende principes naar voren waarmee deze excellente bedrijven zich onderscheiden van de middelmaat.
De harde feiten zijn harder dan hard
Een van die principes is dat ‘Good to Great’ leiders nooit wegkijken van de harde feiten. Ze durven deze onder ogen te komen. Als de harde feiten zich aandienen denken ze niet ‘het zal wel niet zo’n vaart lopen’. Er is moed voor nodig om de harde feiten van vandaag in de ogen te zien, zonder ze neer te slaan. Maar leiders en ondernemers van vandaag zijn ook gewoon mensen. Met angsten, onzekerheden en met meer vragen dan antwoorden. Bij gevaar willen we allemaal veel liever vluchten dan blijven staan. Nu we ongeveer per 24 uur nieuwe feiten onder ogen moeten zien, is dit een aanslag op moedig en doortastend leiderschap.
Voor velen ligt de laatste crisis nog vers in het geheugen. Voor sommigen zijn de ervaren drama’s en trauma’s nog maar nauwelijks geheeld. De oude economische wonden scheuren weer langzaam open bij de opeenstapeling van opeenvolgende slechte economische berichten. Vooropgesteld: alle economische pijn staat in geen enkele verhouding met alle gezondheidspijn die vele nu te lijden hebben. Zelfs met de dood tot gevolg. Het failliet van een gezond lichaam door de vernietigende kracht van een hardnekkig virus. De harde feiten zijn v.w.b. de gezondheid harder dan hard.
Moedig leiderschap
De overheid, bedrijven en organisaties hebben moedig leiderschap nodig. Juist nu. We hebben niets aan leiderschap dat zich laat leiden door angst. Hoe begrijpelijk en menselijk ook. Angst is een leugenaar. Angst dient geen enkel doel. Of het moet chaos, verdeeldheid en destructie zijn. Maar zijn moedige leiders dan nooit bang of bezorgd? Laten we hopen van wel. Niets menselijks is leiderschap vreemd. Leiders zijn mensen zoals jij en ik.
Wat is moed dan wel? Moed zou je kunnen omschrijven als de bereidheid om de confrontatie aan te gaan met pijn, ingrijpende tegenslagen, levensbedreigende situaties, grote onzekerheid, felle angst en fysieke en/of geestelijke intimidatie. Maar ondanks dit alles deze toch te doorstaan. Nou,… ga er maar aan staan. Moedige leiders. Dat is wat we nu nodig hebben. Het gaat dan niet om fysieke spierballen. Maar om geestelijke veerkracht. Moed die de confrontaties aan wil gaan met alles wat ons in een hoek wil drijven en tegen de muur wil drukken. Moedig leiderschap in al z’n eerlijke kwetsbaarheid. Maar vastberaden om het beste te doen en te geven wat nu nodig is.
Leiders en volgers
Het is van alle tijden. Van alle leeftijden. Op het schoolplein zie je het al. Als kinderen iets afspreken om samen te gaan doen, is er altijd die ene. Die ene die de orde en rangorde aangeeft. Die afspraken regelt en organiseert. Die taken verdeelt en instructies geeft. Maar ook die anderen zijn er. De volgers. Die willen volgen als iemand duidelijk maakt wat moet worden gedaan. Die volgen als ze geloven dat wat gedaan moet worden het beste is. Volgers die instructies opvolgen, omdat ze geloven dat ze daarmee de gewenste uitkomst en het voorgenomen doel zullen realiseren. Die luisteren én doen. Niet omdat ze alles misschien begrijpen en het overal mee eens zijn. Maar ze doen het omdat ze geloven in de leider. Leiders en volgers. Niet gebaseerd op de hiërarchie van ik ben meer en jij bent minder. Niet van hoger en lager. Maar gebaseerd op anders en verschillend. Gebaseerd op eenheid in verscheidenheid. Dat soort moedig leiderschap ziet de feiten onder ogen.
Verlies de hoop niet
Het tegenovergestelde van hoop is wanhoop. Bij wanhoop geloof je niet meer in de gewenste uitkomst. Die lijkt verkeken. Je gelooft er niet meer in. Je hebt het opgegeven.
Maar er is hoop als je nog verwachtingen hebt, ook al zijn ze onzeker. Je verwacht nog steeds dat het mogelijk is. Hoop en passiviteit passen niet bij elkaar. Hoop kenmerkt zich vooral door actieve inspanning. Er voor gaan. Niet omdat je alle antwoorden kent. Niet omdat de uitkomst zeker is. Maar gewoon omdat je wilt geloven dat het mogelijk is, zonder precies alles te weten over het hoe en wat. Hoop omdat je gelooft dat niet alles verloren is.
Zie de harde feiten van de corona crisis onder ogen… maar verlies de hoop niet.
De corona feiten dringen zich hard en meedogenloos aan ons op. Er zullen vroeg of laat harde maatregelen nodig zijn. Maatregelen die diep ingrijpen in de organisatie als geheel. Niemand uitgezonderd. Je kunt misschien niet alle ballen meer hoog houden. Je organisatie aanpassen en veranderen in zware economische tijden en omstandigheden, doet soms pijn. Nog afgezien van het feit dat je soms niet eens weet hoe dan? Veranderen vraagt moed maar ook kennis van zaken. Veranderen is complex en emotioneel.
In de vorige crisis was ik als organisatieadviseur betrokken bij een noodlijdende organisatie. De leider van de organisatie was een emotioneel betrokken directeur. Logisch. Maar de financiële doorrekeningen maakte dringend duidelijk dat moest worden afgeschaald. De kosten moesten onder een streng regiem naar beneden worden bijgesteld. Vooral de personeelskosten waren volstrekt niet meer in verhouding. En daar lag het probleem van de emotioneel betrokken directeur. Toen het plan van aanpak en herstel liet zien dat er stevig moest worden gesneden in het personeel, ging hij door zijn emotionele knieën. ‘Dat nooit’, was zijn reactie. Bij wat doorvragen bleek dat hij een doorgeschoten verbondenheid had en voelde met zijn mensen. Meer dan goed was voor hemzelf, zijn mensen en de organisatie. Meer dan goed. Want hij gaf geen toestemming voor het herstelplan en ging als bedrijf samen met al zijn personeel ten onder.
Zie de feiten onder ogen. Wegkijken lost niets op. Hoopvolle leiders. Dat is wat we nu nodig hebben. Hoop is niet passief, maar kenmerkt zich door moed om dat te doen wat nu nodig is.
Veel is onzeker, maar alles is nog mogelijk. Volgers verdienen leiders die de harde feiten onder ogen zien. Feiten liegen niet. Angst wel. De feiten van vandaag verdienen hoopvolle leiders.
Volg Zakenwijzer op LinkedIn en blijf op de hoogte!
