Kijken is zien. Maar wat zien we? We nemen waar en geven daar betekenis aan. Dit proces voltrekt zich bijna volautomatisch. We zijn gevormd door onze omstandigheden. Een context van omgevingsfactoren die we bewust en onbewust absorberen. Dat doen we al vanaf het moment dat we geboren zijn. Maar er komt een moment dat wij volwassen zijn en zelfstandig bewust keuzes maken. Vanaf dat moment kun je niet meer hardop roepen ‘zo ben ik nu eenmaal’. Het moment is aangebroken dat jij voluit zelf verantwoordelijk bent hoe jij betekenis geeft aan wat je ziet.
Onze waarheid of dé waarheid?
De betekenis die wij geven aan dat wat wij zien, zegt dus in de eerste plaats iets over ons en niet zozeer iets over wat wij waarnemen. Wat wij waarnemen is een waarheid. Maar het is onze waarheid. Niet dé waarheid.
Dit inzicht is misschien wel het belangrijkste kantelpunt in bijvoorbeeld veranderprocessen en conflictsituaties. Een voorwaarde voor het opheffen van schier onoplosbare verschillen en destructieve menselijke verhoudingen.
Kortom: ben je bereid jouw waarheid niet als dé waarheid te zien?
“Stel je voor dat je eerst met nieuwsgierige vragen en zonder oordelen probeert te begrijpen hoe de waarheid van de ander eruitziet.” Peter de Heer
Onvoorwaardelijke waarheden
Stel je de wereld voor waar we erkennen dat wat wij ‘waarheid’ noemen, vooral onze waarheid is. Stel je voor dat je door deze overtuiging, begrijpt dat jouw ‘waarheid’ vanzelfsprekend niet hetzelfde hoeft te zijn als de ‘waarheid’ van die ander. Stel je voor dat je daarom eerst probeert te begrijpen hoe die waarheid van de ander eruitziet. Dat je, om hierachter te komen, eerst zonder te oordelen, nieuwsgierig vragen stelt en luistert om eerst echt te begrijpen. Ja meer nog, om zo te luisteren dat je misschien nog beter zijn/haar ‘waarheid’ begrijpt dan die ander zelf. Omdat je dan pas begrijpt hoe hij/zij betekenis geeft aan zijn/haar waarheid. Om vervolgens de uitkomst onvoorwaardelijk naast jouw waarheid te leggen.
Keuzevrijheid
Die manier van kijken, luisteren en begrijpen is een keuze. Een keuze die voor iedereen is weggelegd. Wie deze keuzevrijheid ontkent, ontkent zichzelf. Je kunt kiezen! Zoals je er ook voor kunt kiezen om jouw waarheid als dé waarheid aan de ander op te dringen of op te eisen.
We zien de dingen niet zoals ze zijn. We zien ze zoals wij zijn. En dat is niet per definitie hetzelfde als dé waarheid.
