Is zelfleiderschap de nieuwe hiërarchie?

HRZelfleiderschap

Maakbaarheid en gedrag

De klassieke hiërarchische verhoudingen zijn in rap tempo aan het verdwijnen. Maar die platgeslagen organisaties lopen vervolgens tegen nieuwe uitdagingen aan. Die zelfsturende organisatie en dat zelfsturende team blijkt taaie kost. De twee belangrijkste oorzaken: ons geloof in maakbaarheid en het menselijke gedrag. Die eerste is ongeloofwaardig en die tweede schatten we te vaak verkeerd in. Er is niet zo veel maakbaar in deze onvoorspelbare wereld. Maar erin geloven dat het toch kan kleeft erg aan ons. Daarnaast eisen we vaak gedrag van anderen wat we zelf niet waar maken. Zie hier de worsteling die bij veel verandertrajecten werkt als een aangetrokken destructieve handrem.

Peter Principle

De veranderende hiërarchie raakt ook het management. Met het ‘Peter Principle’ uit 1969 richtte Laurence J. Peter zich op de incompetentie van managers. De verklaring daarvoor was volgens hem het titulaire principe – dat elke werknemer in een hiërarchie naar het niveau van zijn of haar eigen incompetentie zal stijgen. Uiteindelijk beland je op een positie waar jij én de organisatie ongelukkig van worden. Kijk om je heen in verschillende traditioneel georiënteerde organisaties en je ziet nog vaak deze schrijnende werkelijkheid. Organisaties die hun eigen hiërarchische handrem hebben ontworpen en deze hardnekkig koesteren.

Zelfleiderschap

Inmiddels raken we gewend aan het idee dat management wel z’n langste tijd heeft gehad. De scheiding tussen management en leiderschap is ooit fraai verwoord door Peter Drucker:Management is de dingen goed doen; leiderschap is de goede dingen doen.” Maar management transformeert meer en meer in leiderschap. Zelfmanagement en zelfleiderschap van de werknemer staan hoog op het lijstje van organisatieontwikkelingen. Ruim meer dan de helft van de werknemers willen meer vrijheid en verantwoordelijkheid.Uit onderzoeken blijkt dat mensen daar gelukkiger van worden en het creëert minder verzuim en werkstress.

Ricardo Semler is eigenaar van het bedrijf SEMCO in Brazilië. Hij transformeerde zijn bedrijf van hiërarchisch naar meer democratisch. Hij was overtuigd dat meer autonomie voor de werknemers uiteindelijk een win-win situatie op zou leveren. En hij heeft indrukwekkende prestaties geleverd met deze principes. Zelfmanagement, vertrouwen en transparantie zijn kernwaarden die het verschil maken. Auteur Allard Droste beschrijft in zijn boek ‘Semco in de polder’ op geheel eigen wijze deze onorthodoxe managementstijl van het Braziliaanse SEMCO en plaatst deze in een Hollands jasje.

De 3 V’s

In onze eigen organisatie hebben we deze ontwikkeling ondergebracht in de 3 V’s: vrijheid, verantwoordelijkheid en vertrouwen. Het zijn de 3 ‘cadeaus’ die elke werknemer binnen onze organisatie ontvangt. Maar ze zijn voorwaardelijk. De organisatie wil hier iets voor terug. We willen dat werknemers deze vrijheid gebruiken om economische waarde toe te voegen aan de organisatie. We geven iedereen de verantwoordelijkheid die nodig is om te excelleren. Maar willen dat zij steeds zichzelf (gevraagd en ongevraagd) transparant verantwoorden. Ze krijgen ons volle vertrouwen, maar willen dat zij bewijzen dat wat hen is toevertrouwd (klanten/accounts, taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden) ook aantoonbaar en meetbare waarde heeft.

Loslaten en vastgrijpen

Het plat slaan van organisaties is hot. Maar de ingrijpende veranderingen op weg naar nieuw leiderschap die hier voor nodig zijn worden vaak onderschat. Organisatieveranderingen zijn gedoemd te mislukken zonder gedragsveranderingen. Gewenste veranderingen zijn op papier wel in één heisessie te fixen. Maar de hiervoor noodzakelijke gedragsveranderingen binnen de gehele organisatie vragen eindeloos proberen, evalueren en permanent leren. Te beginnen bij het management. Want jezelf opheffen voor het grotere doel is lastig. Tot we inzien dat we het ‘oude’ moeten loslaten om het ‘nieuwe’ te kunnen vastgrijpen.

Volg Zakenwijzer op LinkedIn en blijf op de hoogte!

Meer weten?
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ontvang wekelijks informatieve en inspirerende e-mails!

New call-to-action

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn aangegeven met *

Plaats reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.