Het begrijpen van een ondernemingsraad

Wij horen het vaak. Je bent gestart als klein bedrijf en het gaat zo goed dat je uit je jasje groeit. Opeens zijn er 50 medewerkers in dienst en je verneemt dat je een ondernemingsraad moet hebben. Of je hebt een ondernemingsraad welke nog niet effectief doet wat een ondernemingsraad zou moeten doen.

Allereerst, wat is een ondernemingsraad?

Een Ondernemingsraad (OR) is een verplicht inspraak- en medezeggenschapsorgaan binnen een organisatie met meer dan 50 werknemers. Dit orgaan vertegenwoordigt het personeel en behartigt de personeelsbelangen. Een OR behandelt o.a. de onderwerpen arbeidsomstandigheden, naleving voorschriften, arbeidsvoorwaarden, interne milieuzorg en gelijke behandeling van medewerkers. De taken en bevoegdheden van een OR zijn vastgelegd in de wet op de ondernemingsraden (WOR). Minimaal twee keer per jaar dient er een overleg met de OR gehouden te worden waarbij algemene gang van zaken en/of aankomende besluiten van de organisatie besproken worden.

Welke rechten en bevoegdheden heeft een OR?

De OR komt op voor de belangen van het personeel en zorgt ervoor dat de werkgever zich houdt aan de afspraken. Met de rechten, opgenomen in de WOR, kan de OR invloed uitoefenen.

• Overlegrecht:
  Het recht op het houden van overleg met elkaar en directie tijdens werktijd.
• Initiatiefrecht:
  Het recht op het voorstellen van agendapunten, voorstel tot verandering of invoering beleid.
• Recht op informatie:
  Het recht om inzage te hebben in belangrijke organisatorische informatie en/of deze op te vragen.
• Adviesrecht:
  Het recht om advies te geven op voorstellen/plannen m.b.t. de organisatie van een bedrijf en/of financieel beleid.
• Instemmingsrecht:
  Het recht om in te stemmen met regelingen welke te maken hebben met het invoeren/wijzigingen/afschaffen van arbeidsvoorwaarden en/of arbeidsomstandigheden. De OR moet expliciet instemmen met het voorstel om deze door te Het instemmingsrecht geldt niet als het voorstel gaat over het aanpassen van de hoogte of de duur van een arbeidsvoorwaarde.
• Recht op scholing:
  Een OR-lid heeft recht op scholing en vorming die hij/zij redelijkerwijs nodig heeft om zijn OR functie goed uit te oefenen.

Belangrijke onderwerpen voor het Management

Invoeren/wijziging bedrijf regels

Vooral het invoeren of wijzigen van een personeelshandboek kan veel vertraging opleveren indien je het advies/instemmingsrecht van de OR niet meerekent. Het is daarom van belang om de OR in een vroeg stadium te betrekken bij het voorstel om het personeelshandboek te wijzigen of in te voeren. De OR dient expliciet in te stemmen met o.a. een belonings-/functiewaarderingssysteem, pensioenregelingen, werktijden- en vakantieregelingen, personeelsregistratie systemen en regelingen omtrent personeelsbeoordeling. Over veranderingen in bedrijfsregels zoals: rookbeleid, gedragscode, huishoudelijk reglement etc. dient de OR advies te geven. Handig is om de OR te betrekken bij het opstellen van bedrijfsregels en/of een personeelshandboek. Dit bespoedigt het proces en de kans op acceptatie vanuit het personeel is groter.

Let op: bij het negatief veranderen van arbeidsvoorwaarden dien je van iedere medewerker expliciet instemming te ontvangen. Indien je een eenzijdig wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomsten hebt opgenomen, heb je als werkgever meer ruimte maar als werkgever dien je wel dusdanig zwaarwegende redenen te hebben voor de verandering.

Veranderen van pensioenregeling/arbodienst/verzekeringen

Bij het veranderen van een pensioenregeling, arbodienst, verzekeringen en/of andere wijzigingen wat het personeel betreft dient de OR betrokken te worden. In de meeste gevallen heeft de OR zelfs instemmingsrecht, ook hier is het dus belangrijk de OR intensief te betrekken bij de verandering.

Reorganisatie

Bij het ingaan van een reorganisatie proces dient de OR betrokken te worden. De OR heeft in deze adviesrecht, dus voor er iets in gang kan worden gezet dient de OR advies te hebben gegeven over de verandering van het bedrijf. Als management dien je een voorstel in en stuur je een adviesaanvraag naar de OR. De OR bespreekt het voorstel met de achterban en geeft hierna advies. Het management mag dan een besluit nemen en meldt dit aan de OR. Na 1 maand mag het besluit doorgevoerd worden. De OR heeft wel de mogelijkheid om in beroep te gaan als het adviesrecht niet goed is toegepast. Dit kan veel vertraging geven in het proces.

Jaarrekening en sociaal verslag

De OR heeft het recht op informatie, dit betekent dat het management verplicht is deze gegevens te delen met de OR. Voor ondernemingen met meer dan 100 medewerkers geldt de Wet Harrewijn. Minstens één keer per jaar dien je de ondernemingsraad informatie te geven over de beloningsstructuur en de inhoud van de arbeidsvoorwaarden en eventuele afspraken per verschillende groepen werknemers. Hierbij hoort ook informatie over het salaris en arbeidsvoorwaarden van bestuurders, management en toezichthouders.

Succesvolle OR

Een succesvolle OR is dus een pro-actieve OR welke goed betrokken wordt bij de besluitvorming en uitvoering van de regels / plannen binnen het bedrijf. Zo kun je een OR zien als een hele belangrijke schakel voor acceptatie binnen het bedrijf. Tenslotte is personeel één van de belangrijke succesfactoren voor een goedlopende onderneming. Om een succesvolle en pro-actieve OR te creëren kun je ondersteuning vragen van een OR begeleider. Deze begeleidt het proces door te helpen met het opzetten van een efficiënte agenda. Ook kan hij of zij de OR leden trainen en opleiden en OR verkiezingen begeleiden. Wij kunnen voor u de bestaande OR begeleiden of ondersteunen bij het opzetten van een ondernemingsraad.