Misschien zie je de bui al een tijdje hangen. De soms diep ingrijpende bedrijfseconomische omstandigheden gaan ook jouw bedrijf niet voorbij. Wegkijken heeft geen zin. Daar zal de zorgelijke situatie niet door veranderen. In nogal wat organisaties is het onrustig. Reorganisaties worden ingezet of aangekondigd. Ontslagrondes volgen. Faillissement dreigt. Hoe ga jij hier mee om?
Denk niet in termen van reorganisaties en ontslag… maar in veranderen en winnen
Het maakt nogal wat uit hoe jij zelf de huidige situatie in je organisatie kunt duiden. Hoe je denkt en hoe je spreekt, zal veel uitmaken voor dat wat je daadwerkelijk doet. Als de feiten zich aandienen en je moet vrezen voor je baan, of het voortbestaan van je bedrijf, wat denk je dan? In de psychologie bestaat het fenomeen ‘verliesaversie’. Psychologen Amos Tversky en Daniel Kahneman stelden jaren geleden al vast dat wij mensen veel sterker reageren op verlies dan bij een gelijksoortige winst.
Anders gezegd: de pijn die wij mensen voelen bij verlies is groter dan onze blijdschap als we winnen. We laten ons dus al heel snel meeslepen in verlies-denken. Begrijpelijk, maar niet per se objectief. Sterker nog; als je niet oplet verdrink je in je eigen verdriet en pijn, terwijl er juist ook iets te winnen valt. Je staat op een kruispunt. Er valt echt iets te kiezen. Jezelf verdrinken in je ‘het glas is half vol denken’, of een begin maken met ‘zwemmen’. Je win- kansen ontdekken en pakken, die er ook altijd zitten aan deze ingrijpende veranderingen in je leven en werk.
Nieuwe ronde, nieuwe kansen
Arbeidsrecht en mediation zijn kennisgebieden van onze organisatie. Reorganisatie en ontslag is een expertise en ons vak. In de afgelopen jaren zijn wij vaak betrokken geweest in dergelijke trajecten. Ook in heel wat coachtrajecten staan kandidaten op een kruispunt; blijven of weggaan. De angst voor verlies en het onbekende doet sommige besluiten juist geen besluit te nemen. Begrijpelijk en jammer tegelijk. Want aan elke medaille zitten nu eenmaal twee kanten: de verlieskant en de winkant. Zie de feiten onder ogen en besluit welke kant van de medaille je kiest.
Nog even iets over verliesaversie: juist ook het vermijden of ontkennen van slecht nieuws heeft hier alles mee te maken. We houden nu eenmaal vaak liever de door ons gewenste illusie in stand. ‘Misschien valt het allemaal nog wel mee en maak ik me druk om niks’. ‘Als er iemand uit moet dan zal ik het wel niet wezen’. We blijven graag geloven dat het wel mee zal vallen, om zo de confrontatie niet aan te hoeven gaan met de feiten.
Dat is jammer, want die andere kant kan best ook mooie nieuwe beloften en kansen inhouden. De keren dat ik nadien nog eens in gesprek kwam met ontslagen medewerkers, waren er in bijna alle gevallen mooie nieuwe banen en uitdagingen ontstaan. Ondernemers die tijdig of na een faillissement het over een andere boeg gooiden en hun businessmodel innoveerden. Nieuwe kansen. Nieuwe uitdagingen, die anders nooit op hun pad waren gekomen en waar ze anders waarschijnlijk nooit voor gekozen zouden hebben.
Voor iedereen die niet in de ‘verliesaversie-kuil’ wil tuimelen, hier een paar tips en adviezen:
1. Zie de feiten onder ogen
Voor nogal wat mensen is een crisis precies het juiste momentum om hun leven een andere wending te geven. Daar is vaak precies die crisis voor nodig, want anders was het er nooit van gekomen. Medewerkers maken een carrière switch die veel beter past bij hun talenten. Ondernemers grijpen de kans om hun businessmodel te verbeteren, te vernieuwen of opnieuw uit te vinden. Kijk niet weg. Feiten veranderen niet vanzelf. Maar grijp dit soort momenten in je leven aan als een nieuwe en unieke kans. Dwing jezelf op een andere manier te kijken naar jezelf en jouw context. Anders dan je ooit eerder hebt gedaan en maak de balans op. Stel persoonlijke vragen. Veel eerlijke vragen. Maar zie de feiten onder ogen en loop er niet voor weg.
2. Springmoment
Als je eerlijk moet erkennen dat jouw baan of bedrijf lijkt op een steeds sneller smeltende ijsschots: SPRING! Gebruik je verstand, maar spring. Doe iets. Kom in beweging. Je zult merken dat je weer nieuwe energie krijgt als je nieuwe opties en veranderingen toe laat in je leven. Ga het gesprek aan met een vertrouwde adviseur of persoonlijke coach. Doe een persoonlijkheidstest om erachter te komen wat jouw unieke talentencombinatie is. Niet alles is wat het lijkt. Zeker niet als je gevangen zit in je verliesaversie. Er valt wat te winnen.
3. Begin met het einde voor ogen.
De Stephen Covey kenners herkennen hier de 2e eigenschap van de 7 die betrekking hebben op effectief leidinggeven aan je eigen leven. Covey daagt ons uit een stip aan de horizon te plaatsen. Om vervolgens eerlijk te worden tegen jezelf of je vandaag op weg bent naar je doel(en). Crisismomenten zijn bij uitstek geschikt hier weer opnieuw naar te kijken. En dat is winst. Zeker als je er achter komt dat je al een tijdje aan het ‘freewheelen’ bent. Er zijn maar verdraaid weinig mensen die aan het einde van hun leven zeggen: ik heb er goed aan gedaan mij niet persoonlijk te ontwikkelen – ik had nog langer en harder moeten werken aan mijn verliesgevende onderneming – ik zou zo weer kiezen voor die saaie weinig inspireerde job, ik had….. en vul maar aan. Precies het tegenovergestelde is vaak het geval. Het is nú het moment om je doelen en stip aan de horizon opnieuw te definiëren.
4. Vraag hulp en blijf niet zelf aanrommelen
Vraag hulp! Als je zo goed bent als jezelf misschien wel denkt, had je wel eerder stappen gezet aan de win-kant van jouw medaille. De meeste mensen hebben een zetje nodig in de goede richting. Blijven hangen in wat we eigenlijk niet willen is erg menselijk. Maar destructief voor je toekomst en persoonlijke ontwikkeling. Er zijn niet veel mensen die in staat zijn om zichzelf aan de haren uit het moeras te trekken. Jij misschien ook niet. Kom op dan! Vraag hulp aan iemand die je vertrouwd én professioneel genoeg is om jou verder te helpen.
En nu voorwaarts!
We kennen allemaal wel het fenomeen van het konijn wat verstard blijft kijken in de koplampen van een aanstormende auto. Wees geen konijn. We kunnen allemaal inschatten wat de uitkomst is als we niet in beweging komen. Kom daarom in beweging. En heb je wat hulp nodig? Je weet ons te vinden.
Volg ZAKENWIJZER op LinkedIn en Twitter en blijf op de hoogte!
