Juist in een tijd waarin veranderende omgevingsfactoren gewoon nauwelijks nog voorspelbaar zijn, is de crisisbestendige organisatie beter af. Veel beter zelfs! Omgevingsfactoren die organisaties bedreigen, komen in allerlei crisis- gedaanten voor en ze zijn van alle tijden. We geven ze zelfs namen:
1929-1933: Grote Depressie
De Amerikaanse overproductie lag aan de basis van deze crisis. Ook wel de grote depressie genoemd van de jaren 30. In oktober 1929 schudde Wallstreet op haar grondvesten en ontplofte. Vervolgens stormden mensen naar de banken en haalden hun geld op. Deze crisis sloeg vervolgens over naar Europa.
1973: Oliecrisis
De oorsprong van deze crisis lag in het extreem verhogen van de olieprijs. Olieproducerende landen waren hier verantwoordelijk voor. Daarna werd de oliekraan dichtgeknepen om het tekort in stand te houden. Die OPEC landen maakten onderling afspraken. Wereldwijd vlogen de energieprijzen tegen het plafond. Gevolg: inflatie, begrotingstekorten, werkeloosheid, een krimpende economie en aandelen die in de afgrond vielen.
2008-2009: Kredietcrisis
De kredietcrisis heeft Nederland hard en vooral voor een lange tijd economisch geraakt. De Nederlandse overheid nam vanaf 2008 maatregelen om de economie te stimuleren. Steun aan banken, het spaargeld veiligstellen en het bedrijfsleven ondersteunen. Gevolg was was dat veel mensen hun risicovolle hypotheek niet meer konden betalen. Een oplopend tekort op de begroting, groot aantal faillissementen en stijgende werkeloosheid.
2019- 20?? – Coronacrisis
De Coronacrisis is vooral een gezondheidscrisis. Maar wel een die wereldwijd enorme en verstrekkende gevolgen heeft voor gezondheid en economieën. Het coronavirus (COVID-19) is een wereldwijde pandemie. Deze gaat Nederland niet voorbij. In tegendeel. We worden hard geraakt in het aantal besmettingen en doden. Verstrekkende maatregelen zijn nodig om verspreiding te voorkomen. Maar daardoor komen belangrijke delen van de economie stil te liggen.
Organisaties met haarscheuren
Crisissen zijn van alle tijden en ze doen zich voor in verschillende gedaanten. Wat ze gemeen hebben is dat ze o.a. de economie hard raken.
Ondernemingen die niet crisisbestendig zijn lopen al snel averij op. Heel snel! Een crisis is voor sommige organisaties een crash-test die ze in de eerste weken al niet doorkomen. Deze bedrijven moeten direct al aan het NOW infuus. Dan zit er (bijzondere situaties, specifieke branches en overmacht daar gelaten) echt iets mis en dat zegt meer over de gezondheid van de onderneming dan van de crisis zelf. Wat altijd weer opvalt, is dat het ‘zieke’ en kwetsbare deel meestal niet in de corebusiness van de onderneming zit. Voor de uitbraak was deze kennelijk relevant en als verdienmodel de drijvende kracht. Soms zijn dergelijke verdienmodellen zo sterk, dat rammelde organisatorische onderdelen en processen in goede economische tijden gewoon kunnen bestaan. Los van deze‘ bedrijfs-kwaaltjes’ en ‘slechte conditie’ van sommige bedrijfsonderdelen, had de onderneming gewoon bestaansrecht. Maar die haarscheuren in organisaties splijten direct open bij een of meerdere economische ‘aardschokken’.
De 7 verborgen haarscheuren in organisaties.
1- OPLEIDEN
Een crisis schud niet alleen de organisatie door elkaar. Maar legt ook het kennisniveau bloot. Of juist het gebrek eraan. Opeens moet het anders. Maar wat nou als je alleen maar jouw kunstje kent en al langer geen aansluiting meer hebt met de nieuwste ontwikkelingen? Als jouw leiderschap nog steeds is gebaseerd op Command en Control bijvoorbeeld. Of je dacht dat online voor jouw business niet zo’n vaart zou lopen? En je al langer niet zag dat jouw medewerkers al langer met hun handen aan de goot hingen door gebrek aan kennis en vaardigheden. Met oude kennis kun je in voorspoedige tijden soms nog best ver komen. Zo ver zelfs dat je dit oude denken bent gaan koesteren als ‘zo hebben we het altijd al gedaan’. Maar wat nou als door onverwachte economische tegenwind alles anders is geworden? Opeens is die goeie oude kennis stokoud en de missing link met de nieuwe en razendsnel veranderende wereld.
2- HR
Als HR alleen een mooi modern woord is voor je personeelsadministratie, dan kom je er tijdens een crisis achter dat dit tekort schiet. HR is meer dan dat. De essentie van HR en carrière is het beleidsmatig optimaliseren van de productiviteit en effectiviteit van een organisatie. Opeens kom je er pijnlijk snel achter dat in tijden van ‘alle hens aan dek’ de juiste man of vrouw niet op de juiste plaats in je organisatie zit. En wat als je merkt dat jouw bedrijfscultuur er toch vooral een is van rechten en niet van plichten en ieder voor zich. In crisis samen de schouders eronder zetten is dan alleen wensdenken en is het ieder voor zich.
Vervolgens blijkt eenheid in verscheidenheid misplaatst, want opeens zie je dat je veel van hetzelfde in huis hebt. Je beseft dat je menselijke werkkapitaal een blok aan het been is geworden in plaats van de factor die ook in crisis het verschil kan maken.
Kennelijk is er nooit goed nagedacht over strategische personeelsplanning en dus geen beleid v.w.b. de in- door en uitstroom. Van een flexibele schil is niet veel meer over. Uiteindelijk blijken zo’n beetje alle arbeidscontracten sluipenderwijs en automatisch omgezet in onbepaalde tijd te zijn.
3- ARBODIENST
Je wist onbewust al lang dat jouw arbodienst nou niet echt de inspirator en motor was voor gezondheid, welzijn en veiligheid. Maar de jaarkosten waren laag en de bedrijfsarts lekker goedkoop. Je zag en hoorde ze nooit, dus je had er ook geen last van. En aan die paar eindeloos langdurige en slepende verzuimdossiers was je gewend geraakt. Maar in economisch spannende tijden worden die hoofdpijndossiers molenstenen die je de kop kunnen kosten. Ook blijkt opeens je verzuim toch hoger dan je dacht. En die complexe dossiers zijn toch niet zo waterdicht als je aannam en zijn kostbare loonsancties onafwendbaar. Niet alleen je organisatieprocessen blijken op onderdelen ‘ziek’, maar ook je personeel is niet gezond en fit. Van duurzame inzetbaarheid had je nog nooit gehoord. Dus zit je met een werknemersbestand in leeftijd en inzetbaarheid waarmee je de nieuwe crisis oorlog nooit kan winnen.
4- CONSULTANCY
Omdat je lang geloofde dat vroeger alles beter was, liep jij als ondernemer ook niet echt warm voor veranderingen. Al die moderne fratsen waren niet aan jou besteed. In het oude en vertrouwde gedijde jij het beste… en je ging er van uit dat dit ook zo was voor de rest van de organisatie. We hebben het altijd zo gedaan, het gaat verder goed, dus was je slogan: never change a winning team. Alleen de definitie en status van dat ‘winning’ had eerder en kritischer je aandacht moeten krijgen. Aansluiting hebben én houden met een steeds sneller veranderende wereld is de aorta van elke organisatie. En als je daar niet goed voor zorgt, begint er iets te lekken of te scheuren wat vroeg of laat dodelijk is.
5- JURIDISCH
Afspraak=afspraak is mooi. Maar een contract is beter. Want toen het spannend werd, wist niemand meer ergens van. Je arbeidscontracten waren van een historische datum en niet op actuele wetgeving gebaseerd. Opeens ben je verantwoordelijk voor dat waar je nooit voor gekozen zou hebben. Natuurlijk heb je gelijk. Maar in het recht is ook daadwerkelijk gelijk krijgen niet zo vanzelfsprekend. Al helemaal niet als jij de arbeidsrechtelijke en ondernemings- rechtelijke kant van je afspraken, overeenkomsten en voorwaarden verwaarloosd hebt.
6- FINANCIEEL
Zolang de boekhouder of accountant vertelde dat het goed ging, had je zelf misschien nooit echt goed naar je cijfers gekeken. En al zou je het hebben gedaan, dan nog had je naar een brij van cijfers gekeken die jou waarschijnlijk niets vertelden. Maar tijdens een crisis begrijp je opeens wel wat het woord liquiditeit betekent. Want salarissen, belastingen en facturen van je leveranciers schreeuwen om betaling. Terwijl jouw verkoopfacturen hopeloos zijn opgelopen en onbetaald blijven. In goede tijden je cijfers begrijpen maakt dat je in slechte tijden geen financieel paniekvoetbal hoeft te spelen. Verantwoord ondernemerschap zorgt ook voor een buffer. Gewoon omdat je weet dat er altijd andere tijden komen.
7- COMMERCIEEL
En toen ging opeens de telefoon niet meer bij verkoop. Je verkopers bleken uiteindelijk alleen order pikkers. Geen sales mensen die het verschil maken. De traditionele manier van contact met klanten en het werven van nieuwe opdrachtgevers verliep nog steeds via jouw old boys network en volgens het principe: ’zullen we eens een bakkie doen’? Je website is niet veel meer dan een platte folder waarin vooral staat hoe goed jij bent. Maar is zeker geen dynamische, vindbare (SEO-proof) internetomgeving en een opdrachten genererend verkoopinstrument. En ook geen online platform waarin klanten een prikkelende en uitdagende bevestiging vinden om juist jou te benaderen. Dan blijkt al heel snel de pijpleiding van opdrachten op te drogen. Vervolgens raak jij je klanten kwijt. Simpelweg, omdat ze uiteindelijk niet blijven omdat jij zo’n aardige vent of meid bent, maar omdat ze nieuwe oplossingen nodig hebben voor hun nieuwe vraagstukken.
Ondernemen in goede en economisch voorspoedige tijden kan iedereen. Het komt er natuurlijk op aan dat je een duurzame onderneming bent. Want crisissen zijn van alle tijden. Soms zie je ze aankomen. Soms niet. Maar komen doen ze altijd. Is jouw onderneming crisisbestendig? Begin vandaag nog je organisatorische haarscheuren te dichten. En laat je daar bij helpen. Het zal je in goede en minder goede tijden een stevig fundament opleveren wat een stootje kan hebben. Want organisaties van de toekomst zijn crisisbestendig.
Volg ZAKENWIJZER op LinkedIn en blijf op de hoogte
