Als we midden in het leven staan – thuis en op het werk – omringen we ons met talloze relaties. Dat vinden we vanzelfsprekend en gaat ook soms gewoon vanzelf. Het is daarom bijna moeilijk voor te stellen dat van al die relaties, nou juist de relatie met onze eigen gedachten misschien wel het belangrijkste is.
De impact van onze eigen gedachten
Onze gedachten volgen ons constant en overal. Met het potentieel om elk moment dat we wakker zijn (en zelfs onze slapende momenten) ons te beïnvloeden. En toch nemen we deze relatie vaak als vanzelfsprekend aan en onderzoeken we nooit de manier waarop we ons verhouden tot onze gedachten. Bijvoorbeeld hoe we deze gedachten zien. Hoe ze voelen, of hoe we hier op reageren.
Dit gebrek aan (zelf) onderzoek en niet weten hoe dit werkt en hoe we zelf hierover denken, kan ons behoorlijk tegenwerken. Het kan zelfs bijdragen aan een spiraal van negatieve gedachten, angst of depressie. Geen eigenaar meer zijn van je eigen gedachten is een dankbare voedingsbodem voor burnout en psychisch verzuim. Door onze soms destructieve manier van denken, tuimelen we – voor we het goed en wel beseffen – in langdurig verzuim. Zo’n slechte relatie met je eigen gedachten scheurt je los van wie je bent.
Een gezonde relatie onderhouden met onze gedachten
Een optimale relatie met onze gedachten houdt in dat we de rol aannemen van een nieuwsgierige, zachtaardige toeschouwer. Je kunt dus je gedachten erkennen zonder daar onmiddellijk bang van te worden. Of jezelf daarover direct te beoordelen of te veroordelen. Dan wel dat het direct betekent dat je tot actie zou moeten overgaan. Zo van; nu ik dit denk moet ik er ook direct wat mee. Je kunt besluiten om afstand te nemen van je gedachten, door er eerst naar te kijken en even niets mee te doen. Niet gelijk je gedachten beoordelen, maar te observeren.
Velen van ons raken zo verwikkeld in onze gedachten, vooral negatieve, en dat zorgt ervoor dat ze nog meer macht krijgen, waardoor ons gevoel van hopeloosheid en angst toeneemt. Herinner jezelf eraan dat ze niet automatisch waar zijn, noch automatisch van jou. Veel gedachten komen en gaan willekeurig zonder veel betekenis te hebben, en nog meer gedachten kunnen volkomen onbetrouwbare vervormingen zijn die ons actief op een dwaalspoor brengen. Hoe meer we onze gedachten objectief kunnen observeren zonder ons verdriet te vergroten door hun aanwezigheid, hoe beter we af zullen zijn.
Een belangrijke eerste stap om op een gezondere manier met je gedachten om te gaan, is door ze als gedachten te bestempelen en zelfs te vertellen hoe je ze krijgt. In plaats van “Ik ga deze presentatie verpesten”, herformuleer je het als “Ik heb de gedachte dat ik deze presentatie ga verpesten”. Je kunt zelfs meer afstand nemen van je gedachten door over jezelf te praten in de derde persoon – hoe belachelijk dit ook mag klinken. Deze techniek van afstand nemen kan je helpen objectiviteit te krijgen en je emotionele reactiviteit te verlagen. Bedenk dat een gedachte altijd vanzelf voorbij kan gaan en op zichzelf niet bedreigend hoeft te zijn. We maken het waarschijnlijker dat het blijft hangen als we er ruzie mee krijgen, of gaan ervan uit dat het iets moet betekenen.
Veel voorkomende angstaanjagende reacties op gedachten
Hieronder zomaar een paar gedachten die onze pijn, angst en depressie kunnen vergroten:
- Wat is er mis met mij om op deze manier te denken?
- Ik moet dit uit mijn hoofd duwen!
- Deze gedachten zullen nooit verdwijnen.
- Ik kan deze gedachte niet aan!
Wat al deze gedachten gemeen hebben, is dat ze een extra laagje toevoegen. Een laagje boven op de gedachte zelf, die al zwaar genoeg is. Het vergroot en versterkt onze pijn en angst alleen maar. Onze gedachten versterken dus nog meer onze angst en jaagt die vervolgens aan. Deze gedachten over onze gedachten, zenden de boodschap uit dat de oorspronkelijke gedachte te groot of te intens is om ermee om te gaan. Of dat je op de een of andere manier gebrekkig bent, omdat je die bepaalde gedachte hebt. In beide gevallen neemt dat je gevoel van autonomie weg in plaats van iets toe te voegen. En het lijkt erop alsof jouw gedachten iets zijn om bang voor te zijn.
Neem de komende dagen eens de tijd om je gedachten te onderzoeken. Hoe denk ik eigenlijk? Maar ook wat die jou vertellen. Wat zeggen ze tegen jou. Het is de eerste stap om beheer te krijgen over je eigen gedachten. Want automatische (ingesleten) manieren van kijken en interpreteren van je gedachten zijn in staat jou zomaar in de richting van angst, onzekerheid en pijn te duwen.
Misschien merk je wel dat jij je meer ontspannen en autonoom voelt als je ervoor kiest om jouw gedachten eens op deze manier te bekijken. Gewoon als een afstandelijke, nieuwsgierige maar zachtaardige waarnemer. In plaats van een hard oordelend iemand die altijd maar weer de strijd aan gaat, al vechtend en rollebollend over je eigen zelfbeschuldigingen. Om vervolgens altijd maar weer op zoek te moeten naar een ‘schuilplaats’ die je vervolgens niet kan vinden.
Je kunt echt wel wat hulp gebruiken
Als jij denkt dat jij je problemen zelf moet oplossen, zouden die gedachten zelf wel eens het probleem kunnen zijn. Destructieve gedachtepatronen zijn naast zeer ingrijpend, ook niet zomaar makkelijk even zelf te veranderen. Als dat zo eenvoudig was had je het al lang zelf gedaan. Met een klein beetje hulp en wat professionele aanwijzingen (evidence based) ben je al snel weer op weg een ontspannen en autonome eigenaar te worden van je eigen gedachten. Zoek hulp! Een professionele en ervaren coach kan helpen om weer een gezonde relatie te krijgen met jouw gedachten. Weet je niet waar je moet beginnen en hoe jij een eerste stap kan zetten? Neem contact met ons op. Dan zetten we die eerste stappen samen.
Beste lezer – Mogen wij je vragen dit blog te liken én te delen? Dankjewel! Maar we vinden het ook fijn als je commentaar geeft. We horen graag van je.
