Waar is onze veerkracht gebleven? In dit blog lees je vijf principes om je terug te vechten.
We vechten niet alleen tegen de wereldwijde COVID-19 pandemie. We komen er ook achter dat we steeds meer aan het vechten zijn met en tegen onszelf. Onze veerkracht blijkt vaak gewoon niet opgewassen tegen dit virusgeweld en alle consequenties die hiermee gepaard gaan. Het is een harde en pijnlijke confrontatie om in te moeten zien dat we niet zo weerbaar zijn als we misschien wel dachten.
COVID-19 grijpt hard in op onze gezondheid en onze economie. Maar het lijkt erop dat we nog meer te lijden hebben van emotionele en psychologische consequenties. Naast fysieke problemen zijn het vooral de mentale gezondheidsproblemen die ons de das om doen. De om zich heen grijpende stress, burn-out, somberheid, depressies en suïcide zijn de bewijzen dat we kennelijk niet goed opgewassen zijn tegen tegenslag.
We klappen regelmatig voor al onze ‘helden’ in allerlei beroepsgroepen en functies. Maar ook deze ‘helden’ geven eerlijk toe geen supermensen te zijn. Het verzuim is in Nederland nog nooit zo hoog geweest. We gaan onderuit, zowel fysiek als mentaal. We missen de veerkracht. De bron ervan is zo goed als opgedroogd.
Veerkracht als kerncompetentie
Veerkracht is inmiddels een van de meest gewenste kwaliteiten in het bedrijfsleven. In de zakenwereld is veerkracht juist een belangrijke kwaliteit. Een pré voor zowel leiders als werknemers. Het lijkt steeds meer een belangrijke en cruciale waarde te worden.
De wereld zal er ook na COVID-19 niet makkelijker op worden. Omstandigheden hebben we nu eenmaal niet in de hand. Het overkomt ons. Het zal steeds belangrijker worden dat we in ons leven én werk, veerkracht tonen als de hobbels in ons leven ons dreigen te overweldigen. Hoe snel we dan onze herstelkracht laten zien, daar gaat het om. De veerkrachtige leider én werknemer zullen steeds meer het verschil maken in onvoorspelbare tijden. Veerkracht als kerncompetentie.
Hoe verlies ik mijn veerkracht?
We verbruiken onze veerkracht natuurlijk niet alleen bij een ingrijpende pandemie. Die is nu heel dominant, maar er is meer wat onze veerkracht om zeep helpt. Spanningen door moeizame relaties en gebrek aan gezonde grenzen. Ruzies en conflicten vreten aan onze veerkracht. Financiële problemen die ons overkomen of die door ons zelf veroorzaakt zijn, brengt iedereen vroeg of laat op de knieën. Ook ongezonde en destructieve eetpatronen en gebrek aan beweging ondermijnen ons algehele welzijn. En niemand durft nog te ontkennen dat onze gezondheid een directe relatie kent met onze mentale gezondheid.
We besteden onze tijd misschien net even té vaak aan ‘zinloze’ zaken en bezigheden die ons niet verder brengen in persoonlijke groei en ontwikkeling. En als we al druk zijn, zijn we druk met urgentie. Een teken dat wat echt belangrijk is, onvoldoende tijd en aandacht krijgt. Vervolgens ontwikkelen we spijt en frustratie. Simpelweg omdat we niet doen wat we zouden moeten en willen doen en ons al talloze malen tevergeefs hebben voorgenomen. Maar het ontbreekt ons gewoon vaak aan energie, een krachtige innerlijke wil en veerkracht.
Krijg je veerkracht terug door 5 principes serieus te nemen.
Maar als we zo snel leeglopen in veerkracht, doemt de vraag op: hoe kan ik mijn veerkracht opladen? Hoe krijg ik weer grip op m’n leven en werk? In work/life balans gaat soms veel mis. Met verstrekkende gevolgen die ook hard het privédomein raken. Andersom is ook waar. Gezonde werkomgevingen hebben een positieve uitwerking op het privéleven van de werknemer. De volgende 5 principes lijken steeds belangrijker te worden als we ons afvragen hoe we onze veerkracht in leven en werk blijvend kunnen ontwikkelen:
1. Verzamel feedback
We hebben meestal niet echt een objectief beeld van onszelf. We zijn er soms van overtuigd dat we ons leven eigenlijk wel prima hebben georganiseerd. Of dat we onszelf wijs maken dat een paar slechte eigenschappen vast niet zo destructief zijn en we deze dus graag gedogen en door de eigen vingers zien. Maar als we een ander vragen hier eens kritisch naar te kijken, krijgen we niet zelden toch onverwacht spijkerharde feedback. We hebben vaak een vals beeld van onze eigen werkelijkheid.
We zien de dingen niet zoals ze zijn, maar zoals wij zijn. En dat valse beeld kan wel eens één van de oorzaken zijn die onze veerkracht ondermijnen. Heb de moed je eigen persoonlijkheid eens onafhankelijk te testen. Een persoonlijkheidstest geeft soms een verrassend ander beeld van jou als persoon, dan dat jij al heel lang hardnekkig met je mee sleept. Heb de moed objectief naar jezelf te laten ‘kijken’ en met feedback van anderen jezelf opnieuw uit te vinden. Naast herkenning kan het zo maar zijn dat er verrassende inzichten ontstaan, die oorzaak en gevolg zijn van mankerende veerkracht.
2. Wees alert op waarschuwingssignalen
Gebrek aan veerkracht en je niet meer opgewassen voelen tegen het leven van elke dag en je werk, ontstaat niet in een momentum. Als je terugkijkt, is dit proces al veel eerder begonnen. Je draai niet kunnen vinden in je werk, laat vaak een spoor van verschillende opeenvolgende banen en ontslagen zien. Je hopt van de ene baan naar de andere. Al of niet gedwongen. Je bent misschien al langer werkloos, terwijl er wel degelijk serieuze kansen zijn op een baan. Repeterend ziekteverzuim wat steeds langere periodes en frequenties laten zien. Kort lontjesgedrag, conflicten en stuklopende relaties. Boosheid en frustratie zijn een dagelijks onderdeel van je gemoedstoestand.
Wees eerlijk tegen jezelf en zie de feiten onder ogen. Zorg dat je deel bent van een vertrouwde groep mensen die de moed hebben dit ook eerlijk, gevraagd of ongevraagd, tegen je te zeggen. Mensen die jouw een spiegel durven voorhouden, als jijzelf blijft ontkennen en maar blijft roepen dat alles goed gaat. Teruglopende veerkracht geeft altijd noodsignalen af.
3. Ambitie als killer van veerkracht
Ambitie is mooi en tegelijk erg gevaarlijk en ondermijnend voor onze veerkracht. Want het vraagt balans. En dat is nou precies waar wij mensen niet zo goed in zijn. We slaan snel door. Daarbij is ambitie erg geaccepteerd en krijgt vaak veel waardering. Teveel. Want ambitie is vaak de killer van onze veerkracht. Het is niet velen gegeven hier op een natuurlijke manier balans in aan te brengen. Daarbij is er ambitie die van binnenuit komt en ambitie die opgelegd is door de omgeving.
Ook het doorgeslagen enthousiasme m.b.t. thuiswerken lijkt steeds meer misplaatst. Als we zien wat de psychisch sociale effecten zijn, past bezorgdheid. Grenzen vervagen. We kunnen door onze digitale technieken 24/7 en overal werken. Maar daarvan weten nu al heel lang dat om mentaal gezond te blijven, wij juist grenzen en structuur nodig hebben. Ambitie is mooi. Maar ga na of deze voortkomt uit een intrinsieke motivatie of van buitenaf is opgelegd. In het laatste geval zit je waarschijnlijk in een ratrace die je niet gaat winnen en destructief is voor je psychische en sociale gezondheid.
4. Een veilige en gezonde werkplek
Zelfs mensen met een natuurlijk sterk ontwikkelde veerkracht ‘knappen’ vroeg of laat af in een niet veilige en ongezonde werksituatie. Je kunt lang en veel verdragen, maar uiteindelijk zijn de destructieve krachten en machten in ongezonde en onveilige werkomgevingen vaak gewoon groter en sterker. Werknemers worden op hun werk soms geconfronteerd met vormen van ongewenst gedrag. Denk aan pesten, seksuele intimidatie, discriminatie en agressie. De vraag is dan wel of een werknemer met zijn problemen terecht kan bij een professioneel en goed opgeleide vertrouwenspersoon. Binnen of buiten de organisatie. Sowieso is er altijd de mogelijkheid contact op te nemen met de Arbodienst en bedrijfsarts. Doen! Maak onbesproken onderwerpen bespreekbaar. En doe dat in een vertrouwde en veilige omgeving. Maar spreek je uit.
5. Leiderschap maakt het verschil
Uit talloze onderzoeken weten we dat de belangrijkste reden waarom mensen de organisatie verlaten juist mankerend leiderschap is. Nog te vaak zorgen leiders en managers voor een verwaarloosde organisatie. Onredelijke werkeisen en emotioneel misbruik zijn geen uitzonderingen in dergelijke culturen. Aandacht voor dienend leiderschap moet weer op de agenda. Zolang leiders denken zelf uitgeleerd te zijn gaat het mis. Situationeel leiderschap is vaak geen vanzelfsprekendheid of iets wat je komt aanwaaien. We hebben veerkrachtige leiders nodig die hun medewerkers empoweren en richting geven in het ontwikkelen van persoonlijk leiderschap.
Veerkracht
Veerkracht is het emotionele vermogen om je niet uit het veld te laten slaan bij tegenslag en moeilijkheden. Het is belangrijk om bij stress en ingrijpende veranderingen positief te blijven en in kansen en nieuwe mogelijkheden te blijven denken. Alleen dan ben je in staat om terug te veren en laat jij je niet uit het veld slaan.
Veerkracht is een persoonlijke eigenschap die je je hele leven lang moet onderhouden en ontwikkelen. Het is het beste antwoord voor als het tegen zit. Veerkrachtige mensen blijven proactief en behouden de regie in werk en leven. Ook als het zwaar en moeilijk is. Neem de genoemde 5 principes serieus. Maar trek aan de bel als jij je veerkracht dreigt te verliezen. Persoonlijke coaching is geen zwaktebod als je het alleen even niet meer ziet zitten. Neem iemand in vertrouwen die te vertrouwen is. Maar kom in actie en werk aan meer veerkracht, zodat omstandigheden in je leven niet het laatste woord hebben.
